Lumenjtë tanë, thesari ynë!

Edhe 70% e specieve të peshqve të ujërave të ëmbla ne i kemi humbur, duhet të ndryshojmë praktikën?

Me rastin e Ditës Botërore të Ligatinave WWF Adria nisi fushatën "Lumenjtë tanë, thesari ynë!", që është për të treguar ndjeshmërinë e burimeve të ujërave të ëmbla në Shqipëri dhe në rajon.

Tiranë - Shkencëtarët janë të njëzëshëm kur është fjala për biodiversitetin e mahnitshëm të Harkut Dinarik, veçanërisht ekosistemet e saj të ujërave të ëmbla. Lumenjtë, liqenet dhe ligatinat në rajon sipas të gjithëve janë shumë të ndikuar për shkak të rregullimit dhe ndërtimit të infrastrukturës si dhe hidrocentraleve në to. Për të rritur ndërgjegjësimin për ruajtjen e lumenjve dhe ligatinave natyrore dhe shërbimeve që ato ofrojnë për njerëzit, WWF në Ditën Botërore të Ligatinave, 2 shkurt vuri në dukje kërcënimet me të cilat po përballen sistemet e ujërave të ëmbla, filloi një fushatë "Lumenjtë tanë, thesari ynë!", që do të kryhet nëpërmjet rrjeteve sociale në Ditën Botërore të Mbrojtjes së Ujit, në 22 Mars.

Sipas raportit të fundit të WWF-së mbi gjendjen e planetit, speciet e ujërave të ëmbla janë më të rrezikuara dhe numri i tyre në 50 vitet e fundit ka rënë me më shumë se 70 për qind. Rregullimi agresiv i ekosistemeve të ujërave të ëmbla jo vetëm kërcënon shërbimet e tyre ekologjike që janë të rëndësishme për njerëzit dhe shoqërinë (trajtimin e ujit dhe furnizimin me ujë për të pirë, ruajtjen e ujit në lartësi në rast të përmbytjeve, mundësitë për turizëm dhe rekreacion), por edhe mbijetesën e llojeve të shumta bimore dhe shtazore. Rajoni ynë është i pasur me të gjitha llojet e lumenjve, liqeneve dhe ligatinave, dhe krenohet me një numër të karakteristikave të jashtëzakonshme natyrore:

-          Liqeni më i madh i përhershëm në Evropë (Cerknica, Slloveni)

-          Kanioni i dytë më i madh në botë (Lumi Djerdap, Serbi)

-          Kanioni i dytë më i thellë në botë (Tara, Mali i Zi)

-          Liqeni i dytë më të thellë në Evropë (Liqeni i Ohrit, Shqipëri-Maqedoni)

-          Rrjeti më i madh i lumenjve nëntokësore dhe liqeneve në Evropë,

-          Lagunat e fundit dhe deltat në Mesdhe (Neretva River Delta në Kroaci dhe Bosnjë dhe Hercegovinë, laguna e Karavastasë në Shqipëri),

-          Një numër i jashtëzakonshëm i llojeve endemike e peshkut, jovertebrore dhe faunës në shpellë.

"Ligatinat, lumenjtë dhe liqenet në rajon ofrojnë një shtëpi për mbi 250 lloje peshqish dhe më shumë se 70 lloje amfibësh, nga të cilat ka shumë specie endemike. Ligatinat janë një nga më produktivet, edhe pse duke mbuluar vetëm 3% të sipërfaqes së tokës, ruajnë dy herë më shumë karbon sesa të gjitha pyjet e botës të kombinuar. Në rajonin tonë, shumica e tyre kërcënohen nga rregullimet e infrastrukturave për ujitje, si dhe projektet e shumta të planifikuara keq të hidrocentraleve"tha Petra Remeta, drejtuesja e programit për sistemet e ujërave të ëmbla të WWF Adria.

Përveç kësaj duke qenë qendra e biodiversitetit, ligatinat ofrojnë shërbime të shumta të ekosistemit, duke përfshirë kontrollin e përmbytjeve, pastrimit të ujit, burimeve natyrore si lëndë drusore dhe peshk, dhe janë në shtëpi të florës dhe faunës të shumta. Përveç kësaj për të siguruar mundësitë për turizëm dhe rekreacion.

Lumenjtë në rajon janë në shënjestër gjithnjë e më shumë për shkak të ndërtimit të digave të lumenjve, heqja e sedimenteve nga shtrati, rregullimi i rrjedhjes si një masë e kontrollit të përmbytjeve dhe ndërtimi i hidrocentraleve. Kjo do të ndikojë pjesë natyrore të lumit dhe vendbanimet e specieve bimore dhe shtazore shumë, veçanërisht endemike, të cilat janë të vështira për t'u përshtatur me ndryshimet në sasinë, shpejtësinë dhe temperaturën e lumit.

"Ne duam të jemi të qartë: hidrocentralet nuk janë energji e gjelbër sipas përcaktimit të tipit të energjisë që prodhojnë. WWF po zbaton një projekt për hidrocentrale të qëndrueshëm, i cili dëshiron të arrijë ndryshimin e sistemit në mënyrën në të cilën projektet e hidrocentraleve janë konceptuar, planifikuar dhe miratuar. Kjo përfshin përcaktimin e zonave të përjashtuara - zonat ku ndërtimi është i ndaluar për vlerën e saj natyrore të pallogaritur, ndërtimin e detyrueshëm e funksional të rrugëve të kalimit të peshkut dhe duke siguruar lëvizjen në drejtim të rrymës dhe mjedisit të ndryshëm nga ai i digës", tha Emirjeta Adhami, Oficere e ujërave të ëmbla tek INCA dhe pike fokale e WWF Adria.

Një rritje e ndjeshme në planifikimin e projekteve të reja dhe ndërtimin e hidrocentraleve në vendin tonë ishte pasojë e një kombinimi të nevojave energjetike të vendit, vështirësive ekonomike, ku eksporti i energjisë është një burim i rëndësishëm i të ardhurave shtesë, disponueshmëria e fondeve nga investitorët e huaj, si dhe burimet e ujit në dispozicion. Me punën e saj në rajon, WWF do të ndikojë në sistemin e planifikimit të zhvillimit të hidrike, mënyra se si investitorët marrin vendime mbi investimet dhe përfaqësimin e shoqërisë civile në procesin e vendim-marrjes.

Fushata "Lumenjtë tanë, thesari ynë!" do të jetë pranë përdoruesve të Facebook në javët e ardhshme për të paraqitur lumenjtë dhe ligatinat më të rëndësishme dhe më të bukura në Kroaci, Bosnjë dhe Hercegovinë, Serbi, Mal të Zi, Kosovë, Slloveni dhe Shqipëri, dhe që janë nën kërcënimet e hasura. Për t'u përfshirë në rrugëtimin e fushatës ju ftojmë të na ndiqni në https://www.facebook.com/wwfadria.

Për më shumë informacion:

Bojan Stojanović, WWF Adria, 095/256 7780, Questo indirizzo email è protetto dagli spambots. E' necessario abilitare JavaScript per vederlo. 

Emirjeta Adhami, WWF/INCA, 00355 682062157, Questo indirizzo email è protetto dagli spambots. E' necessario abilitare JavaScript per vederlo.

Rreth WWF

WWF është një nga organizatat më të mëdha dhe më të respektuara në botë për konservimin, me gati pesë milionë mbështetës dhe një rrjet global aktiv në më shumë se njëqind vende. Misioni i WWF është për të ndaluar degradimin e mjedisit natyror e tokës dhe për të ndërtuar një të ardhme në të cilën njerëzit jetojnë në harmoni me natyrën, ndërsa ruajmë në shkallë globale biodiversitetin dhe sigurojmë që përdorimi i burimeve të rinovueshme natyrore është i qëndrueshëm dhe promovojmë uljen e ndotjes dhe konsumit. Për informacion shtesë: www.panda.org/media. Për WWF në rajon: adria.panda.org.